Zaczęły się ferie, a wraz z nimi atrakcje pogodowe, jakich dawno nie doświadczaliśmy: burze śnieżne i drastyczny spadek temperatury. Przy takiej pogodzie łatwo o odmrożenia. Sprawdź, jak reagować.
Pamiętajmy, że nie tylko temperatura poniżej 0°C może doprowadzić do odmrożeń. Niebezpieczny jest również wiatr i wilgoć, które sprawiają, że oziębienie tkanek następuje bardzo szybko, nawet przy temperaturach dodatnich.
Szybciej dochodzi do odmrożenia, gdy:
- jesteśmy głodni
- przebywamy na dużej wysokości
- jesteśmy osłabieni, zmęczeni lub odwodnieni
- bądź chorujemy na cukrzycę.
Najbardziej narażone na odmrożenia są palce rąk i stóp, nos oraz uszy.
„Pod wpływem zimna naczynia krwionośne obkurczają się, a tkanki narażone są na niedotlenienie. Przy długim czasie ekspozycji na działanie zimna skutki niedokrwienia i niedotlenienia tkanek mogą być nieodwracalne – w skrajnych przypadkach dochodzi nawet do martwicy i amputacji fragmentów obumarłych tkanek” – ostrzega dr n. med. Agnieszka Kardynał, dermatolog.
Z powodu szybszej utraty ciepła bardziej narażone na odmrożenia są dzieci i osoby w podeszłym wieku.
Jak uniknąć odmrożenia w zimie?
Ciepło się ubierz
„Przed wyjściem z domu należy zadbać o właściwy ubiór. Najbardziej w mrozy wskazane jest ubieranie się na tzw. cebulkę. Pod kurtką lub innym wierzchnim okryciem powinno znaleźć się co najmniej kilka warstw odzieży. Powietrze wytwarzające się między nimi jest doskonałym izolatorem. Pamiętaj jednak, żeby się nie przegrzewać” – przypomina Bożena Janicka, lekarz POZ.
Nie zapominaj o czapce, szaliku i rękawiczkach, które chronią najbardziej wrażliwe na zimno miejsca, czyli głowę, szyję i ręce.
„Choć często wydaje się być >>nietwarzowa<< i niszczy fryzurę, jest doskonałym zabezpieczeniem przed zimnem. To przecież przez głowę >>ucieka<< najwięcej ciepła z organizmu, a uszy – jeśli nie są odpowiednio chronione – marzną bardzo szybko. Szyję chrońmy grubym szalem, a dłonie puchowymi rękawicami (najlepiej z jednym palcem). Stopy nie zmarzną w wełnianych skarpetach i ciepłych, szczelnych butach, które nie przemokną na śniegu” – doradza lekarka.
Bądź aktywny
Poruszanie się pomaga utrzymać ciepło ciała. Jeśli masz zamiar długo przebywać na zimnie, spędź ten czas aktywnie. Ruch powoduje lepsze krążenie krwi, dzięki czemu ciepło rozprowadza się po całym ciele. Ruszaj się także, gdy się nie przemieszczasz, np. czekając na przystanku na autobus spaceruj, wykonaj kilka podskoków albo przysiadów.
Zabezpiecz twarz przed mrozem
Skóra wystawiona na niską temperaturę jest narażona na podrażnienia, dlatego przed wyjściem dobrze jest posmarować policzki tłustym kremem (warto stosować kremy z filtrem UV), a usta pomadką na bazie wazeliny.
Unikaj wilgoci
Jeśli twoje ubrania stają się mokre, znacznie łatwiej możesz doprowadzić do odmrożenia. Jeśli możesz, wybieraj ubrania, które chronią przed deszczem i śniegiem. Pamiętaj też o odpowiednim obuwiu, które izoluje stopy od zimna i wilgoci.
Uważaj na wiatr
Chłodny wiatr sprawia, że odczuwalna temperatura jest dużo niższa. Dlatego, gdy mocno wieje, zakrywaj twarz i uszy, a także staraj się trzymać zacisznych miejsc.
Ochrona „od środka”
„Gdy panują niskie temperatury, organizm >>chce<< się ogrzać także >>od środka<<. Przed wyjściem na mróz należy zjeść pożywne śniadanie (najlepiej na ciepło), energii do walki z mrozem dostarczą nam także regularne posiłki w ciągu dnia. Na rozgrzanie niezawodne są zupy kremy i herbaty z dodatkiem imbiru, cytryny i miodu” – radzi lek. Bożena Janicka.
Pamiętaj!
Spożywanie alkoholu podczas bardzo zimnych temperatur może zwiększać ryzyko odmrożeń. Alkohol powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co może prowadzić do złudnego poczucia ciepła. W rzeczywistości jednak alkohol obniża temperaturę ciała, ponieważ rozszerzenie naczyń krwionośnych powoduje utratę ciepła przez skórę.
Dreszcze to znak, że marzniemy
Pierwszym sygnałem świadczącym o tym, że marzniemy, są dreszcze, czyli szybkie skurcze mięśni, powodujące wytwarzanie ciepła. Organizm broni się przed zimnem, zmniejszając powierzchnię ciała poprzez tzw. Gęsią skórkę. To sygnał, że natychmiast trzeba się ogrzać.
„Gdy zmarzniemy, nie jest wskazane wkładanie rąk czy nóg do bardzo gorącej wody albo pod grzejnik. Szok termiczny dla naczyń krwionośnych może być bardzo szkodliwy i niebezpieczny. Może dojść do obkurczeń, zasinień i dużego niedotlenienia tkanek. Nie wkładaj dłoni od razu po przyjściu do domu pod kran z gorącą wodą, ponieważ grozi to szokiem termicznym. Lepiej zanurz ręce w letniej wodzie, stopniowo podnosząc jej temperaturę do ok. 40°C. Ciało możesz rozgrzewać delikatnym masażem, stosując kremy natłuszczające. Chodzi o to, żeby skóra oddychała i nie pękała” – tłumaczy lekarka.
Zazwyczaj odmrożona skóra, po przywróceniu normalnej temperatury otoczenia i pobudzeniu krążenia, dość szybko wraca do normy. Może jeszcze być nieco zaczerwieniona i bolesna, ale poprawa jej stanu powinna być wyraźnie widoczna.
Co robić przy odmrożeniach?
Jeśli skóra, mimo stopniowego ogrzewania, jest nadal blada lub fioletowa albo tracimy w niej czucie, powinniśmy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Kiedy pojawią się pęcherze, nie wolno ich przekłuwać. W tym przypadku należy zastosować opatrunek jałowy.
Najgroźniejsza przy odmrożeniu jest martwica tkanek, która charakteryzuje się właśnie brakiem czucia. Wymaga to pilnej interwencji medycznej.
„W przypadku odmrożeń I i II stopnia rokowanie jest dobre, a skóra regeneruje się bez pozostawienia blizn. Postępowanie terapeutyczne obejmuje stosowanie łagodnych preparatów do pielęgnacji skóry na bazie wazeliny, parafiny, gliceryny, pantenolu. Skórę należy ogrzewać stopniowo, unikając szoku termicznego. Należy zdjąć wilgotną odzież oraz pierścionki. W przypadku obecności pęcherzy poza jałowym opatrunkiem wskazane jest stosowanie preparatów do dezynfekcji skóry, np. zawierających oktenidynę. W przypadku ryzyka nadkażenia nadżerek po pęcherzach zalecane jest stosowanie preparatów zawierających sole srebra (np. sulfatiazol) lub miejscowe antybiotyki. Odmrożenia III i IV stopnia zawsze wymagają pilnej interwencji lekarskiej. Najczęstszym objawem jest przetrwałe zasinienie skóry, nieustępujące przy próbach ogrzania tkanek, obecność owrzodzeń i brak czucia, w tym czucia bólu. Szybkie zgłoszenie się do lekarza i zastosowanie zaleconych leków poprawiających mikrokrążenie obwodowe może ocalić zagrożoną kończynę” – podkreśla Agnieszka Kardynał.
Jak odróżnić przemarznięcie od odmrożenia?
Przemarznięcie objawia się:
- odczuwalnym zimnem przede wszystkim na dłoniach, stopach czy twarzy,
- uczuciem lekkiego odrętwienia i zaczerwienienia przemarzniętych części ciała.
Odmrożenia u dzieci pojawiają się na skutek działania zimna na naczynia krwionośne, które obkurczają się, co skutkuje mniejszym ukrwieniem ciała.
Przy odmrożeniu:
- pojawia się ból w odmrożonych miejscach ciała,
- skóra staje się sucha i opuchnięta,
- skóra z czerwonej zmienia kolor na fioletowawy,
- skóra staje się blada i mogą pojawić się pęcherze.
Szczególnie te dwa stany wymagają natychmiastowej reakcji i leczenia, aby zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym.
(źródło: NFZ, Serwis Zdrowie)
